روش‌شناسی استنباط گزاره‌های فقه امنیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و استادتمام گروه حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

2 دانش آموخته سطح چهار حوزه علمیه خراسان، پژوهشگر فقه سیاسی و دکتری حقوق بین الملل

3 پژوهشگر پژوهشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

موضوع‌ امنیت‌ از موضوعات ضروری برای بحث و گفت‌وگوی همه انسان‎ها، در همه زمان‌‎ها و مکان‎ها می‌باشد. سخن از‌ فقه‌ امنیت‌، سخن از یکی از ساحت‏های جدید‌ فقه‌ در بازپژوهی و نظریه‌پردازی در عرصه حکمرانی است. فقه امنیت بخشی از فقه به شمار می‌رود که در آن مسائل امنیت را مورد بحث قرار می‎دهد؛ اما سؤال مهم این است که آیا فقه امنیت و احکام مربوط به آن، در استنباط گزاره‌های خویش، از روش خاصی برخوردار است؟ به عبارت دیگر آیا استنباط احکام امنیت همانند استنباط احکام نماز و حج از ادلّه است یا با آن متفاوت است؟ در پاسخ به این مسئله باید بیان داشت که فقه امنیت با سایر ابواب فقهی واجد اشتراکات و افتراقاتی است. در روش‏های مشترک، توجه به روش‎ها و ضرورت‏های حاکم بر دانش فقه از جمله شروع حرکت اجتهادی‌ از اسناد معتبر و تحفظ بر منابع چهارگانه فقه ضروری است. فقه امنیت در روش‌های استنباط ویژه خود بر مدیریت ادلّه، هویت‌گرایی و پیامد‌گرایی توجه داده و بر استنباط دوم تأکید دارد. بنابراین توجه به روش‌شناسی در فقه امنیت از یک سو مانع از فقه‌سرایی و فقه‌سازی خواهد شد؛ از سوی دیگر فقیه زمانی که مجهّز به روش بحث باشد، از استنباط عقیم و بی‌ثمر فاصله خواهد گرفت؛ یعنی از یک سو با عطف توجه به هنجارها، فقه «پایا» حاصل می‌شود و از سوی دیگر اقتضائات، مد نظر وی قرار می‌گیرد که در این حالت فقه «پویا» را نتیجه می‌دهد.
 
 
** پژوهشگر فقه سیاسی و دکتری حقوق بین الملل (pourmini.mh@gmail.com).
*** پژوهشگر پژوهشگاه عالی دفاع ملی (Pourali.y@gmail.com).

کلیدواژه‌ها

آیین حکمرانی
دوره 1، شماره 2 - شماره پیاپی 2
پاییز و زمستان1402
دی 1402
صفحه 49-72

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار