تبیین مقایسه‌ای حکمرانی مُدرن با حکمرانی حِکمی در سه ساحت مبانی، اصول و اهداف

نویسندگان

1 عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه

2 دانشجوی دکتری اندیشه سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

 
مفهوم حکمرانی به معنای عام عبارت است از فرایند نظام‌مند خط مشی‌گذاری و تنظیم‎گری (قانون‏نگاری و ساختارسازی) جهت کنترل، هدایت و راهبری جوامع. با این حال بین حکمرانی مدرن نئولیبرالیستی با حکمرانی حِکمی در سه ساحت مبانی، اصول و اهداف تفاوت بسیاری است که برای مقایسه آن، از روش توصیفی-نقدی با فن تحقیق اسنادی استفاده شده است. مبانی حکمرانی مدرن ریشه در اومانیسم، سوبژکتیویسم، سکولاریسم و پسامبناگرایی دارد و به تبع آن، دارای اصولی همچون اصالت فرد، اصالت آزادی، اصالت حق و اصالت مالکیت خصوصی است. با این حال به دلیل آموزه «تقدم حقّ بر خیر» ایمانوئل کانت در حوزه اهداف به خیر یا سعادت خاص توجّه ندارد و به هدایت شبکه بازی‏گران در تعامل با یکدیگر بسنده می‌کند. در مقابل، حکمرانی حِکمی با طرح مبانی توحیدی و رئالیسم پنجره‌ای-شبکه‌ای ضمن طرد نسبی‎گرایی، غایات خاصی را از جمله حفظ دین، حفظ عقل، حفظ نسل، حفظ نفس و حفظ مال در راستای مقاصد حکمت یعنی عقلانیت، معنویت و عدالت مشخص می‌کند و درنهایت 23 اصل را به عنوان اصول حکمرانی حِکمی ترسیم می‎کند.
 

کلیدواژه‌ها


  1. *       قرآن کریم.

    **    نهج البلاغه.

    1. استوارت میل، جان؛ درباره آزادی؛ ترجمه محمود صناعی؛ تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، 1400.
    2. برلین، آیزا، چهارمقاله درباره آزادی؛ ترجمه محمدعلی موحد؛ تهران: انتشارات خوارزمی، 1398.
    3. پی‌یر، یان و گای پیترز؛ حکمرانی، سیاست و دولت؛ ترجمه حسین قلجی؛ تهران: انتشارات رهیافت خط اول، 1393.
    4. تیلور، چارلز و فرهنگ رجایی؛ زندگی فضیلت‌مند در عصر سکولار؛ تهران: انتشارات آگاه، 1397.
    5. خسروپناه، عبدالحسین و مهدی عاشوری؛ روش‏شناسی علوم اجتماعی؛ تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، 1394.
    6. خسروپناه، عبدالحسین، عاشوری مهدی و عنابستانی ابوالفضل؛ اندیشه‌های حکمی- اجتهادی شهید آیت‎الله محمدباقر صدر؛ تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، 1392.
    7. خسروپناه، عبدالحسین؛ فلسفه شناخت؛ تحقیق و تدوین حسن پناهی‏آزاد؛ قم: نشر معارف، 1395.
    8. ـــــ ؛ فلسفه فلسفه اسلامی؛ تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1389.
    9. خویی، سیدابوالقاسم؛ اجود التقریرات؛ قم: مصطفوی، 1368.
    10. رالز، جان؛ نظریه‌ای درباب عدالت؛ ترجمه مرتضی نوری؛ تهران: انتشارات نشر مرکز، 1393.
    11. لاک، جان؛ دو رساله حکومت؛ ترجمه دکتر فرشاد شریعت؛ تهران: نشر نگاه معاصر، 1392.
    12. ماکیاولی، نیکولا؛ گفتارها؛ ترجمه محمدحسن لطفی؛ تهران: انتشارات خوارزمی، 1377.
    13. مسیری، عبدالوهاب؛ العلمانیة الجزئیة و العلمانیة الشاملة؛ ۲جلدی، بیروت: دار الشروق، ۱۴۲۳ق/ ۲۰۰۲م.
    14. Alexis de Tocqueville; Democracy in America; ed. Phillips Bradley, II, New York: Vintage Books, 1965.
    15. Amesbury, Richard; "Fideism", The Stanford Encyclopedia of Philosophy; Spring 2022 Edition, Edward N. Zalta (ed.) , forthcoming = https: //plato. stanford. edu/archives/spr2022/entries/fideism/
    16. Andrews, Matt; The Good Governance Agenda: Beyond Indicators without Theory; London: Oxford Development Studies, 2008.
    17. Bevir, Mark; A Theory of Governance: London: University of California Press, 2013.
    18. Bevir, Mark; Article: What is the decentered state?; California: Sage Press, 2020.
    19. Bevir, Mark; Governance: A Very Short Introduction; London: Oxford University Press, 2012.
    20. Lamont, Corliss; The Philosophy of Humanism; New York: Humanist Press, 1997.
    21. Laurence E. , Lynn, Jr; Governance; Texas: Foundations of Public Administration, 2010.
    22. Lemos, Noah; An Introduction to the Theory of Knowledge; London: Cambridge University Press, 2012.
    23. Taylor, Charles; A Secular Age; London: The Belknap Press of Harvard University Press, 2007.